غياث‌الدين جمشيد کاشاني (۷۹۰-۸۳۲ قمري/۱۳۸۸-۱۴۲۹ ميلادي) زبردست‌ترين حساب‌دان و آخرين رياضي‌دان برجسته‌ي دوره‌ي اسلامي و از بزرگ‌ترين مفاخر تاريخ ايران به شمار مي‌آيد. وي به تکميل و تصحيح روش‌هاي قديمي انجام چهار عمل اصلي حساب پرداخت و روش‌هاي جديد و ساده‌تري براي آن‌ها اختراع کرد. در واقع، کاشاني را بايد مخترع روش‌هاي کنوني انجام چهار عمل اصلي حساب (به‌ ويژه ضرب و تقسيم) دانست. کتاب ارزشمند وي با نام مفتاح الحساب کتابي درسي، درباره‌ي رياضيات مقدماتي است و آن را از حيث فراواني و تنوع مواد و مطالب و رواني بيان سرآمد همه‌ي آثار رياضي سده‌هاي ميانه مي‌دانند.

جمشيد ملقب به غياث‌الدين، فرزند پزشکي کاشاني به نام مسعود حدود سال ۷۹۰ قمري (۱۳۸۸ ميلادي)، در کاشان چشم به جهان گشود. او در همه‌ي آثارش خود را چنين معرفي کرده است: «کمترين بندگان خداوند (يا نيازمندترين بندگان خدا به رحمت او)، جمشيد، پسر مسعود طبيب کاشاني، پسر محمود پسر محمد ». بيش‌تر آنچه که از زندگي وي مي‌دانيم از بررسي آثار علمي ارزنده‌اش و نيز دو نامه که خطاب به پدر خود و مردم کاشان نوشته به دست آمده است.

دوران کودکي و جواني وي درست هم‌زمان با اوج يورش‌هاي وحشيانه‌ي تيمور به ايران بود. با وجود اين، جمشيد در همين شرايط نيز هرگز از آموختن علوم مختلف غافل نشد. پدرش مسعود، چنان‌که گفتيم، پزشک بود اما شايد از علوم ديگر نيز بهره‌ي بسيار داشت. به طور مثال، از يکي از نامه‌هاي کاشاني به پدرش معلوم مي‌شود که پدر قصد داشته تا شرحي بر معيار الاشعار نصيرالدين طوسي بنويسد و براي پسر، يعني جمشيد بفرستد.

ابوريحان محمد بن احمد بيروني

تولد : 12 ذالحجهُ 362 هجري کاث ، خوارزم ( شهر کارا ـ کلپاکسکايا کنوني وا قع در ا زبکستان (
وفا ت : 4 رجب 440 هجري غزنه ( غزنه کنوني در ا فغا نستان)

ابو ريحان بيروني در خوارزم ،منطقه اي که در مجاورت دريا ي آرال قرار دارد و امروزه همه آن را به نام کارا کلپاکسکايا مي شناسند ، به دنيا آمد . کاث و جورجانيه دو شهر بزرگ اين منطقه به شمار مي رفتند . بيروني در نزديکي کاث به دنيا آمد و نام شهري که در آن متولد شد را به افتخار او ، بيروني نام نهادند .او در هر دو شهر کاث و جورجانيه زندگي کرد و پرورش يافت ومطالعه و تحصيل علم را درحالي که خيلي جوان بود تحت نظر رياضي دان و ستاره شناس مشهوري به نام ابو نصر منصور آغاز نمود .بي ترديد بيروني از سن 17 سالگي به انجام فعاليتهاي علمي مهم و ويژه اي پرداخت .وي در سال 379 با مشاهده بيشترين ارتفاع خورشيد ،عرض جغرافيايي شهر کاث را محاسبه کرد .

فعاليتهاي ديگري که بيروني به عنوان يک مرد جوان و کم تجربه انجام داد ،بيشتر نظري بود .قبل از سال 384 ( وقتي که22ساله بود) چندين اثرکوتاه ازخود برجاي گذاشت .يکي ازآثارموجوداوتحت عنوان” نقشه کشي”( Cartography ) اثري است که در آن به بررسي نقشه هاي جغرافيايي پرداخته است .در اين اثر , او علاوه بر اين که نقشه نيم کره را روي صفحه سطح ترسيم کرده است ،نشان داده که تا سن 22 سالگي بسيار مطالعه داشته ,چرا که او مجموعه کاملي از نقشه هايي که ديگران رسم کرده اند را مورد مطالعه و بررسي قرار داده و موارد مربوط به آنها را دراين رساله مورد بحث قرار داده است . زندگي نسبتا ْ آرام بيروني تا اين مرحله ، پايان غيرمنتظره اي به همراه داشت .